G (ชุดที่ 1) - Gait
ท่าทางเดินที่ผิดปกติเป็นสัญญาณโรคได้ดีโดยเฉพาะโรคทางระบบประสาท ใน 30 ปีที่ผ่าน
วิวัฒนาการทางด้านการตรวจพิเศษและความรู้พื้นฐานทางประสาทวิทยาศาสตร์ทำให้ความสนใจในเรื่อง
การเดินเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมซึ่งแพทย์มักจะใช้ข้อสังเกตจากการเดินที่ผิดปกติของผู้ป่วยบอกตำแหน่ง
รอยโรค เช่น ผู้ป่วยเดินมีเท้าตก (foot drop) จาก lateral popliteal nerve palsy ท่าทางเดินของผู้ป่วย
ที่มีอัมพาตครึ่งซีกและท่าเดินช้าๆ ของผู้ป่วยด้วยโรคพาร์กินสัน เป็นต้น แต่ปัจจุบันการตรวจทางเวชกรรม
เกี่ยวกับเรื่องท่าทางเดินในผู้สูงอายุเป็นที่สนใจของแพทย์และนักวิจัยมาก
การค้นพบตำแหน่งที่เนื้อสมองส่วนกลางที่เรียก Pedunculo Pontine Nuclei (PPN) เป็นเสมือนศูนย์สั่งการเริ่มต้นการเดินของคน จากการค้นพบในผู้ป่วยที่มีรอยโรค ณ ตำแหน่งดังกล่าวโดยเฉพาะผู้ป่วยสูงอายุจากหลอดเลือดแดงอุดตันและโรคสมองเสื่อมชนิดต่างๆ ได้มีส่วนทำให้การศึกษาทางเวชกรรมควบไปกับการตรวจด้วย Magnetic Resonance Imaging (MRI) และผลจากการกระตุ้นสมองส่วนลึก (Deep Brain Stimulation หรือ DBS) นำไปสู่การศึกษาเรื่องผู้ป่วยที่มีท่าเดินหยุดนิ่งจากโรคประสาทเสื่อมปฐมภูมิ (Primary Progressive Freezing of Gait) และอาการท่าทางเดินหยุดนิ่งจากโรคสมองเสื่อมชนิดอื่นๆ เช่น โรคพาร์กินสัน โรค Corticobasal Degeneration (CBD) และโรค Progressive Supranuclear Palsy (PSP) นอกจากนี้การศึกษายังพบว่าในผู้ป่วยสูงอายุที่มีท่าเดินผิดปกติจาก
เริ่มต้นซึ่งพบเป็นจำนวนไม่น้อยพบความเกี่ยวข้องกันระหว่างท่าเดินผิดปกติกับการพบ White Matter Hyperintensities (WMH) นอกจากนี้ยังอาจใช้ท่าทางเดินที่เริ่มผิดปกติในผู้สูงอายุเป็นตัวพยากรณ์การเกิดโรคสมองเสื่อมโดยเฉพาะชนิดที่ไม่ใช่สมองเสื่อมจากโรคอัลซ์ไฮเมอร์ และเมื่อเร็วๆ นี้ก็มีการศึกษาพบท่าทางเดินที่เริ่มช้าลงในคนสูงวัยว่ามีส่วนสัมพันธ์กับกิจกรรมของเซลล์ประสาทและการไหลเวียนของโลหิตที่ไปเลี้ยงประสาทส่วนนั้นๆ โดยใช้คำ neurovascular coupling หรือ NVC สำหรับความสัมพันธ์ที่กล่าว
แนะนำเอกสาร
1. Jellinger K. The pedunculopontine nucleus in Parkinson’s disease, progressive
supranuclear palsy and Alzheimer’s disease. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1988;
51: 540-43.
2. Kuo S-H, Kenney C, Jankovic J. Bilateral Pedunculopontine Nuclei Strokes
Presenting as Freezing of Gait. Mov Disord 2008; 23: 616-19.
3. Factor SA, Higgins DS, Qian J. Primary progressive freezing gait: A syndrome
with many causes. Neurology 2006; 66: 411-14.
4. Verghese J, Lipton RB, Hall CB, Kuslansky G, Katz MJ, Buschke H. Abnormality
of Gait as a Predictor of Non-Alzheimer’s Dementia. N Engl J Med 2002; 347:
1761-68.
5. Whitman GT, Tang T, Lin A, Baloh RW. A prospective study of cerebral white
matter abnormalities in older people with gait dysfunction. Neurology 2001; 57:
990-94.
6. Stolze H, Klebe S, Baecker C, Zechlin C, Friege L, Pohle S and Deuschl G.
Prevalence of Gait Disorders in Hospitalized Neurological Patients. Mov Disord
2005; 20: 89-94.
7. Rolita L, Verghese J. Neurovascular Coupling: Key to Gait Slowing in Aging?
Ann Neurol 2011; 70: 189-90.
[ back ]